Cập nhật: 13:45 GMT - chủ nhật, 10 tháng 11, 2013
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2013/11/131110_vn_children_pressure.shtml
Gia đình tôi chuyển tới định cư tại Thụy Sỹ khi con
trai lớn tôi đã được 9 tuổi, đứa nhỏ 4 tuổi. Trải nghiệm thực tế của một
phụ huynh đã từng sống ở Việt Nam, đem lại cho tôi cơ hội nhìn nhận vấn
đề giáo dục đa chiều hơn.
Và nạn nhân cuối cùng lại là chính những đứa trẻ, chúng phải gánh chịu những áp lực học hành để “xứng đáng” với công sức, đồng tiền và kỳ vọng của cha mẹ.
Khi chúng tôi chuyển tới định cư tại Thụy Sỹ, món giấy tờ duy nhất nhà trường yêu cầu là một bản photo giấy khai sinh của các con tôi để nhà trường căn cứ vào đó xếp các cháu vào những lớp theo độ tuổi.
Luật pháp Thụy Sỹ quy định tất cả trẻ em đang cư trú trên đất Thụy Sĩ đều buộc phải tới trường khi đủ tuổi, không phân biệt quốc tịch hoặc thậm chí cả trường hợp trẻ cư trú bất hợp pháp theo cha mẹ.
"Trong trường học, các thầy cô cũng được ghi nhận thành tích cá nhân bằng cách đo đếm số lượng danh hiệu học sinh giỏi do mình phụ trách"
Bệnh thành tích
Do truyền thống văn hóa, đa số người Việt thường đặt kỳ vọng quá nhiều vào những đứa trẻ. Những hãng sữa dành cho trẻ em cũng nắm bắt được “yếu điểm” tâm lý này của người Việt để đưa ra những slogan quảng cáo rất kêu: Cao lớn hơn, thông minh hơn, vượt trội hơn.Trong những câu chuyện trao đổi với nhau, các ông bố bà mẹ Việt Nam luôn hãnh diện khoe chuyện con em mình đạt thứ hạng học tập cao, có bao nhiêu điểm 10, bao nhiêu danh hiệu. Những đứa trẻ không có thành tích như kỳ vọng thường phải chịu nhiều sự quở phạt của gia đình, thậm chí bị chính cha mẹ bạo hành hay nhục mạ vì đã không làm cha mẹ tự hào như những trẻ giỏi giang khác. Trẻ nhỏ tại Việt Nam không chỉ phải sống cho riêng cuộc đời chúng, chúng còn bị mặc định nghĩa vụ làm rạng danh gia đình, phải lo sống cả phần vinh quang của người khác.
Trong trường học, các thầy cô cũng được ghi nhận thành tích cá nhân bằng cách đo đếm số lượng danh hiệu học sinh giỏi do mình phụ trách. Đây cũng là điều rất quan trọng liên quan tới sự thăng tiến hoặc lương, thưởng của người giáo viên. Ngay cả báo chí cũng không ngoại lệ khi luôn hết lời ca ngợi những tấm gương thành tích trong học tập.
Và vô hình chung, trẻ em lại vô tình trở thành nạn nhân cho những áp lực thành tích của người lớn, khi chúng phải miệt mài học đêm học ngày, hết học chính khóa tới phụ đạo, học thêm để đáp ứng những kỳ vọng đó… Không khó khăn gì khi nghe nhiều bậc phụ huynh than thở con em mình bận học tới nỗi mất cả tuổi thơ, thậm chí nhiều cháu còn bị stress nặng cũng bởi lý do học quá nhiều!
Quan niệm giáo dục của phương Tây lại hết sức khác biệt. Trẻ nhỏ không bị mang cái ách kỳ vọng quá nặng phải sống cho phần của người khác. Kỳ vọng lớn nhất cả gia đình và xã hội đặt vào mỗi đứa trẻ, chỉ đơn giản rằng khi chúng lớn lên sẽ trở thành một công dân hữu ích là đủ. Chúng có quyền tự định đoạt tương lai, cuộc đời chúng, người lớn chỉ ở bên khi chúng cần sự giúp đỡ hoặc lời khuyên bảo.
Thế nhưng, nghịch lý lại nằm ở rất nhiều những kiến thức tinh hoa nhân loại đều được truyền đạt cho học sinh từ khi chúng còn rất nhỏ. Nhưng tới tuổi trưởng thành thì ai cũng thừa nhận mình học được ở trường lớp chẳng được bao nhiêu, đặc biệt là các kỹ năng sống… Vậy thì nguyên do vì đâu?
Theo ý kiến cá nhân tôi, do giáo trình rườm rà nhưng không thiết thực và các phương pháp truyền đạt kiến thức của các thầy cô tại Việt Nam đa số đều rất máy móc, nhàm chán. Học sinh được học theo phương pháp đọc- chép, học thuộc lòng theo lý thuyết xuông… mà không kích thích được khả năng tư duy, sáng tạo. Cho nên, những kiến thức nhà trường mất rất nhiều thời gian truyền tải đã trở thành những kiến thức “chết”, không thực sự hữu dụng cho các em.
Tại Thụy Sỹ, cho tới khi trẻ được 13 tuổi, mục tiêu lớn nhất nhà trường đặt ra đơn giản chỉ là trẻ sẽ hoàn thiện các kỹ năng sống tự lập. Giáo trình cho trẻ ở độ tuổi này rất nhẹ so với trẻ cùng độ tuổi tại Việt Nam, và những bài học luôn được giáo viên hướng dẫn bằng cách bày thành những trò chơi, rồi đặt ra rất nhiều câu hỏi tại sao, thế nào…buộc trẻ phải tư duy để tìm lời giải. Trẻ học rất hứng thú, mà kiến thức cũng tự động “sống” trong đầu.
Thiếu những sân chơi…
"Tại Việt Nam, trước 1975 đã có rất nhiều hội đoàn Hướng đạo hướng giới trẻ rèn luyện các kỹ năng sống theo tinh thần không phân biệt tôn giáo, không liên quan tới thể chế chính trị… đã phát triển rất mạnh mẽ, thu hút số lượng thanh thiếu niên sinh hoạt rất đông tại Hà Nội và Sài Gòn"
Nhiều cha mẹ chia sẻ với tôi rằng đôi lúc thương con bận học tối ngày, bố mẹ dù muốn đưa con đi chơi thư giãn và giải tỏa bớt năng lượng thừa nhưng chẳng biết đi đâu.
Những khu vui chơi lúc nào cũng chen lấn chật chội, công viên cũng chẳng khá khẩm gì hơn, đường xá thì nguy hiểm, trong khi không phải ai cũng có điều kiện kinh tế để thường xuyên đưa con em mình đi du lịch.
Vậy là cách an toàn nhất để giữ chân trẻ nhỏ ở nhà chỉ có ti-vi, hoặc chơi game giết thời gian rảnh rỗi. Môi trường sống của trẻ chỉ quanh quẩn từ nhà tới trường và từ trường về nhà, như cách người ta nuôi nhốt những chú gà công nghiệp. Trong môi trường như thế, thực khó để trẻ có thể sáng tạo hoặc có điều kiện rèn luyện các kỹ năng sống.
Hướng đạo sinh trong nhà trường đã bị hệ thống đoàn, đội ở Việt Nam thay thế, theo tác giả.
Tại Việt Nam, trước 1975 đã có rất nhiều hội đoàn Hướng đạo hướng giới trẻ rèn luyện các kỹ năng sống theo tinh thần không phân biệt tôn giáo, không liên quan tới thể chế chính trị… đã phát triển rất mạnh mẽ, thu hút số lượng thanh thiếu niên sinh hoạt rất đông tại Hà Nội và Sài Gòn.
Tiếc thay, sau 1975 toàn bộ các hội đoàn Hướng đạo Việt Nam đều bị xóa bỏ như cách người ta xóa bỏ các tàn dư của chế độ cũ, nhường sân chơi cho các đoàn Thiếu niên Tiền Phong, đội Kim Đồng… với các sinh hoạt đậm màu chính trị dành cho trẻ nhỏ, nhưng điều cơ bản là kỹ năng sống cho các em lại hoàn toàn không được quan tâm.
Cho tới cách đây khoảng 5 năm, những huynh trưởng tâm huyết từ thời chế độ cũ đã lặng lẽ gây dựng lại các hội đoàn hướng đạo sinh hoạt tại một số công viên ở TP.HCM nhằm hướng dẫn các em những bài kỹ năng sống theo tinh thần hướng đạo chung. Hoạt động này hiện nay không bị cấm, nhưng lại hoàn toàn không được khuyến khích.
Khi nào người ta còn chưa chịu chấp nhận những ưu điểm khác biệt vẫn diễn ra xung quanh thế giới, khi nào người ta chưa đặt trẻ em là trọng tâm của sự quan tâm thì trẻ em Việt Nam sẽ mãi còn là nạn nhân của đủ thứ áp lực đè nặng.
Bài viết phản ánh quan điểm riêng và lối hành văn của tác giả, người đang sống ở Thụy Sỹ.
14.
Hạnh
11 tháng mười một 2013 - 5:35 GMTGiáo dục ở VN luôn chạy theo thành tích tỷ lệ học sinh tiểu học khá giỏi chiếm 80% nhưng thử kiểm tra kiếm thức các cháu không biết gì. Chương trình học tiểu học quá nặng lớp 6 ngày xưa bây giờ cải cách đưa xuống dạy lớp 4. Con mình lớp 3 học sinh giỏi mà lên lớp 4 học không nhớ nên mình cho cháu ở nhà mình tự dạy cho con học, Đơn xin nghĩ học nè: www.facebook.com/profile.php?id=100006504275933&hc_location=timeline-
Nhận xét số 13.
sentercreek
11 tháng mười một 2013 - 4:48 GMTdang cs Vietnam co gi de dang hoc hoi va noi theo -
Nhận xét số 12.
băn khoăn về xã hội
11 tháng mười một 2013 - 3:55 GMTbài viết chính xác quá, tiếc là giới lãnh đạo của Việt Nam chỉ lo giữ ghế và vơ vết. đâu có thời gian mà xem những phân tích như thế này đâu. đúng là khốn khổ cho những người dân chỉ biết làm việc và đóng thuế -
Nhận xét số 11.
HTH Việt Nam
11 tháng mười một 2013 - 3:01 GMTTác giả đúng một số phần trong bài viết, nhưng cái nhìn về xã hội còn phiến diện, chưa thực tế. Hãy về Việt Nam, HCM và đi tham quan các công viên trong thành phố như Tao Đàn, 23-9, Hoàng Văn Thụ, Lê Văn Tám. Các bạn sẽ thấy không thiếu chỗ vui chơi cho trẻ em, học sinh. Tác giả mai mắn hơn (maybe) được định cư ở một nước phát triển, lấy một nền giáo dục phát triển mà so sánh thì quá khập khểnh.
HTH - từ HCM, Việt Nam -
Nhận xét số 10.
Truong Luu
11 tháng mười một 2013 - 2:30 GMTTruoc 1975 o mien Nam moi co Phong trao Huong dao rat huu ich giao duc tre nho phat trien toan dien con nguoi mang tinh nhan van.Mien Bac truoc 1975 den 1954 la nuoc Cong San chi co Doan Thanh nien CS va Doi Tien Phong HCM sac mui chinh tri..1954 la nam CS mien Bac ky ket voi Thuc dan Phap chia doi VN.Tac gia nen coi lai lich su de bai viet duoc thuyet phuc hon. -
Nhận xét số 9.
Nguyễn Quốc Cần
11 tháng mười một 2013 - 2:25 GMTBệnh thành tích là căn bệnh chung của toàn bộ hệ thống chính trị và xã hội Việt Nam, không riêng gì của ngành giáo dục. Người ta dùng những con số của thành tích để lấp liếm những việc làm sai trái, thậm chí khi cần thiết những con số này được bịa ra, hoặc được tính một cách chủ quan.
Nguy hiểm hơn cả là căn bệnh này đang ăn dần vào văn hóa. Vậy nên có thể nói là đây là lỗi hệ thống chứ không phải lỗi của một ngành. Và chừng nào hệ thống còn lỗi thì đổi mới toàn diện của giáo dục vẫn chỉ là "đổi mới - lấy cũ" -
Nhận xét số 8.
truong tan sang
11 tháng mười một 2013 - 1:01 GMTChi'nh phu~ ngu do^'t thi` nhan dan bi anh huong . Van ho'a Viet Nam da bi he thong Cong sa~n ta`n pha' va suy xup . -
Nhận xét số 7.
TS nguyen van son, New York
10 tháng mười một 2013 - 23:47 GMTNeu toi so sang giao duc nhung nuoc giau nhu Nam Han , Nhat, Doai Loan thi hoc tro cua ho cung co nhieu ap luc. Dung la giao duc VN chua hoan toan nhu nhung nguoi viet nhan dinh nay khong co su suy nghi sau dam ngoai ca nhan va hieu biet ve cuoc song cua nhung nuoc giau-ngheo. Co le BBC cung khong hieu ? -
Nhận xét số 6.
Phùng Cường
10 tháng mười một 2013 - 23:44 GMTKhông riêng gì ở Thụy Sĩ, mà ở tất cả các nước Tư Bản đều như vậy... Thật buồn và thương cho các thiếu nhi VN! -
Nhận xét số 5.
Dinh Ly Tran
10 tháng mười một 2013 - 23:13 GMTDao tao theo kieu Viet Nam khi hoc xong chi biet 'an', neu khong duoc 'an' thi thoi chu khong du suc va trinh do de lam viec. Tac gia viet qua dung. Giao duc hoan toan bi meo mo, va ai se su dung san pham cua nen giao duc ay, hoc xong lo lo nhu co khong can. Mot dan toc kho nhat nhi the gioi. -
Nhận xét số 4.
Huu Khang
10 tháng mười một 2013 - 22:37 GMTTác giả đánh giá đúng thực trạng tâm lí phụ huynh và học sinh tại VN hiện nay. Nguyên nhân từ đâu thì không chỉ rõ lắm -
Nhận xét số 3.
người Hà Nội
10 tháng mười một 2013 - 17:46 GMTNhững người trong Bộ Chính trị có đi học đâu mà chúng ta đòi hỏi họ lo cho con em của chúng ta về vấn đề giáo dục? Chủ trương của nhà nước ta là dân càng ngu, càng dốt thì đảng mới có thể nắm đầu người dân ... -
Nhận xét số 2.
Nhóc
10 tháng mười một 2013 - 14:38 GMTTác giả phản ánh quá đúng hiện thực ở XH VN. Ai ai cũng nhìn thấy nhưng vẫn không chịu công nhận những yếu kém mà học hỏi những cái tiến bộ của thế giới. Thật buồn là con tôi cũng vẫn đã và đang phải oằn mình chịu những áp lực của việc học vẹt nhưng quá nặng (cả về trọng lượng sách vở hàng ngày cháu phải mang vác tới trường cho đến các chương trình dạy học). Nhìn sang trẻ em thế giới mà buồn và tiếc cho con mình. -
Nhận xét số 1.
Ngu Kha
10 tháng mười một 2013 - 14:13 GMTTôi thường gởi lời về với người quen ở Vn rằng nếu có thể hãy cho con em mình ra bên ngoài để được học !
Nhưng thật đau lòng rằng mấy ai làm được . Trong khi chờ đợi sự thay đổi từ chính phủ là vô vọng vì những người nắm quyền đâu có bao giờ xem trẻ em hay người dân là đối tượng để họ phục vụ . Tác giả bài viết đã có cái nhìn thực chuẩn xác về giáo dục Việt hiện nay. , nó làm cho những ai có tấm lòng thêm đau lòng !
14.
Hạnh
11 tháng mười một 2013 - 5:35 GMTGiáo dục ở VN luôn chạy theo thành tích tỷ lệ học sinh tiểu học khá giỏi chiếm 80% nhưng thử kiểm tra kiếm thức các cháu không biết gì. Chương trình học tiểu học quá nặng lớp 6 ngày xưa bây giờ cải cách đưa xuống dạy lớp 4. Con mình lớp 3 học sinh giỏi mà lên lớp 4 học không nhớ nên mình cho cháu ở nhà mình tự dạy cho con học, Đơn xin nghĩ học nè: www.facebook.com/profile.php?id=100006504275933&hc_location=timeline-
Nhận xét số 13.
sentercreek
11 tháng mười một 2013 - 4:48 GMTdang cs Vietnam co gi de dang hoc hoi va noi theo -
Nhận xét số 12.
băn khoăn về xã hội
11 tháng mười một 2013 - 3:55 GMTbài viết chính xác quá, tiếc là giới lãnh đạo của Việt Nam chỉ lo giữ ghế và vơ vết. đâu có thời gian mà xem những phân tích như thế này đâu. đúng là khốn khổ cho những người dân chỉ biết làm việc và đóng thuế -
Nhận xét số 11.
HTH Việt Nam
11 tháng mười một 2013 - 3:01 GMTTác giả đúng một số phần trong bài viết, nhưng cái nhìn về xã hội còn phiến diện, chưa thực tế. Hãy về Việt Nam, HCM và đi tham quan các công viên trong thành phố như Tao Đàn, 23-9, Hoàng Văn Thụ, Lê Văn Tám. Các bạn sẽ thấy không thiếu chỗ vui chơi cho trẻ em, học sinh. Tác giả mai mắn hơn (maybe) được định cư ở một nước phát triển, lấy một nền giáo dục phát triển mà so sánh thì quá khập khểnh.
HTH - từ HCM, Việt Nam -
Nhận xét số 10.
Truong Luu
11 tháng mười một 2013 - 2:30 GMTTruoc 1975 o mien Nam moi co Phong trao Huong dao rat huu ich giao duc tre nho phat trien toan dien con nguoi mang tinh nhan van.Mien Bac truoc 1975 den 1954 la nuoc Cong San chi co Doan Thanh nien CS va Doi Tien Phong HCM sac mui chinh tri..1954 la nam CS mien Bac ky ket voi Thuc dan Phap chia doi VN.Tac gia nen coi lai lich su de bai viet duoc thuyet phuc hon. -
Nhận xét số 9.
Nguyễn Quốc Cần
11 tháng mười một 2013 - 2:25 GMTBệnh thành tích là căn bệnh chung của toàn bộ hệ thống chính trị và xã hội Việt Nam, không riêng gì của ngành giáo dục. Người ta dùng những con số của thành tích để lấp liếm những việc làm sai trái, thậm chí khi cần thiết những con số này được bịa ra, hoặc được tính một cách chủ quan.
Nguy hiểm hơn cả là căn bệnh này đang ăn dần vào văn hóa. Vậy nên có thể nói là đây là lỗi hệ thống chứ không phải lỗi của một ngành. Và chừng nào hệ thống còn lỗi thì đổi mới toàn diện của giáo dục vẫn chỉ là "đổi mới - lấy cũ" -
Nhận xét số 8.
truong tan sang
11 tháng mười một 2013 - 1:01 GMTChi'nh phu~ ngu do^'t thi` nhan dan bi anh huong . Van ho'a Viet Nam da bi he thong Cong sa~n ta`n pha' va suy xup . -
Nhận xét số 7.
TS nguyen van son, New York
10 tháng mười một 2013 - 23:47 GMTNeu toi so sang giao duc nhung nuoc giau nhu Nam Han , Nhat, Doai Loan thi hoc tro cua ho cung co nhieu ap luc. Dung la giao duc VN chua hoan toan nhu nhung nguoi viet nhan dinh nay khong co su suy nghi sau dam ngoai ca nhan va hieu biet ve cuoc song cua nhung nuoc giau-ngheo. Co le BBC cung khong hieu ? -
Nhận xét số 6.
Phùng Cường
10 tháng mười một 2013 - 23:44 GMTKhông riêng gì ở Thụy Sĩ, mà ở tất cả các nước Tư Bản đều như vậy... Thật buồn và thương cho các thiếu nhi VN! -
Nhận xét số 5.
Dinh Ly Tran
10 tháng mười một 2013 - 23:13 GMTDao tao theo kieu Viet Nam khi hoc xong chi biet 'an', neu khong duoc 'an' thi thoi chu khong du suc va trinh do de lam viec. Tac gia viet qua dung. Giao duc hoan toan bi meo mo, va ai se su dung san pham cua nen giao duc ay, hoc xong lo lo nhu co khong can. Mot dan toc kho nhat nhi the gioi. -
Nhận xét số 4.
Huu Khang
10 tháng mười một 2013 - 22:37 GMTTác giả đánh giá đúng thực trạng tâm lí phụ huynh và học sinh tại VN hiện nay. Nguyên nhân từ đâu thì không chỉ rõ lắm -
Nhận xét số 3.
người Hà Nội
10 tháng mười một 2013 - 17:46 GMTNhững người trong Bộ Chính trị có đi học đâu mà chúng ta đòi hỏi họ lo cho con em của chúng ta về vấn đề giáo dục? Chủ trương của nhà nước ta là dân càng ngu, càng dốt thì đảng mới có thể nắm đầu người dân ... -
Nhận xét số 2.
Nhóc
10 tháng mười một 2013 - 14:38 GMTTác giả phản ánh quá đúng hiện thực ở XH VN. Ai ai cũng nhìn thấy nhưng vẫn không chịu công nhận những yếu kém mà học hỏi những cái tiến bộ của thế giới. Thật buồn là con tôi cũng vẫn đã và đang phải oằn mình chịu những áp lực của việc học vẹt nhưng quá nặng (cả về trọng lượng sách vở hàng ngày cháu phải mang vác tới trường cho đến các chương trình dạy học). Nhìn sang trẻ em thế giới mà buồn và tiếc cho con mình. -
Nhận xét số 1.
Ngu Kha
10 tháng mười một 2013 - 14:13 GMTTôi thường gởi lời về với người quen ở Vn rằng nếu có thể hãy cho con em mình ra bên ngoài để được học !
Nhưng thật đau lòng rằng mấy ai làm được . Trong khi chờ đợi sự thay đổi từ chính phủ là vô vọng vì những người nắm quyền đâu có bao giờ xem trẻ em hay người dân là đối tượng để họ phục vụ . Tác giả bài viết đã có cái nhìn thực chuẩn xác về giáo dục Việt hiện nay. , nó làm cho những ai có tấm lòng thêm đau lòng !
Nhận xét số 19.
Blue Stream11 tháng mười một 2013 - 9:53 GMT
Nhận xét số 18.
minh thuan11 tháng mười một 2013 - 8:16 GMT
Thực tế là, có nhiều tiền, cho con theo học hệ thống trường quốc tế nếu chẳng may giữa đường hết.....tiền, quay lại học theo hệ thống giáo dục công lập chắc chắn con bạn sẽ trượt tất cả các kì thi.
Nhận xét số 17.
NGUYÊNLUY11 tháng mười một 2013 - 6:38 GMT
Nhận xét số 16.
Vô lo11 tháng mười một 2013 - 6:27 GMT
Ở đâu cũng vậy, cái tư duy "mẹ hổ" của người Việt nó thế rồi, gặp điều kiện xã hội cho phép thì nó cứ thế bung ra thôi.
Nhận xét số 15.
Andy11 tháng mười một 2013 - 5:47 GMT